Akıllı telefonlar fiyatlarının maliyeti her geçen yıl artıyor. Özellikle pandemide yaşanan çip krizinin ardından, fiyatlar bu kez de RAM kaynaklı artış gösterecek.
Reuters’a göre HBM gibi yapay zekâ odaklı yüksek bant genişlikli bellek talebi patlayınca üreticiler kapasiteyi bu tarafa kaydırdı; bunun doğal sonucu olarak DRAM ve flash bellek arzı daraldı. Japonya’da Akihabara gibi teknoloji merkezlerinde mağazalar stokçuluğu önlemek için alımlara sınır koyuyor, DDR5 RAM gibi ürünlerin fiyatları haftalar içinde sert yükseliyor. Çinli telefon markaları şimdiden zam uyarısı yaparken, ikinci el pazarında hareketlilik ve aracılarda canlanma görülüyor.
Bu sıkışmanın etkisi yalnızca teknoloji raflarıyla sınırlı değil; ekonomistler, uzun sürecek bir bellek kıtlığının yapay zekâ kaynaklı verim artışını yavaşlatabileceğini ve dijital altyapı yatırımlarını geciktirerek makroekonomik riske dönüşebileceğini söylüyor. Greyhound Research’ten Sanchit Vir Gogia, krizin parça bazlı olmaktan çıkarak sistemik bir tedarik zinciri problemine dönüştüğünü vurguluyor.
YÜZDE 30'A VARAN ARTIŞ BEKLENİYOR
Talep tarafında büyük teknoloji şirketleri açık uçlu siparişlerle üreticilere yüklendi. Google, Amazon, Microsoft ve Meta, Micron’a “ne kadar verebiliyorsan alırız” mesajını iletirken; Alibaba, ByteDance ve Tencent de Samsung ve SK Hynix’ten pay kapma yarışında. Akıllı telefon cephesinde Xiaomi ve Realme, maliyet artışını etiketlere yansıtacaklarını duyurdu. Realme yöneticisi Francis Wong, bellek maliyetlerindeki artışın akıllı telefon çağında eşi benzeri olmadığını söyleyerek hazirana kadar telefon fiyatlarında yüzde 20-30 artış beklediklerini belirtti.
Öte yandan veri merkezleri cephesinde kıtlığın fitilini ateşleyen gelişme, ChatGPT’nin 2022 sonunda yarattığı ivmeyle kurulan yeni altyapılar oldu. Üreticiler Nvidia odaklı AI işlemcileri besleyen HBM’ye daha fazla kapasite ayırınca klasik bellek türleri sıkıştı. TrendForce, DRAM stoklarının Ekim’de 2-4 haftaya düştüğünü bildiriyor. Samsung ve SK Hynix yeni kapasite yatırımları açıklasa da hangi bölümün HBM’ye ayrılacağı belirsiz. SK Hynix, kıtlığın 2027 sonuna dek sürebileceğini öngörüyor; Grup Başkanı Chey Tae-won, tedarike yetişemeyen şirketlerin iş yapamaz hale gelebileceği uyarısını yapıyor.
Sonuç: Yapay zekâ dalgasının bellek talebini yukarı çektiği bir dönemde, arzın daralması tüketici elektroniğini doğrudan vuruyor. Şubat’tan beri bazı segmentlerde fiyatların iki kattan fazla arttığı TrendForce verileri düşünülürse, bilgisayar ve telefon tarafında önümüzdeki aylarda belirgin fiyat artışları kaçınılmaz görünüyor. Haziran ufkunda akıllı telefonlarda yüzde 20-30 bandı konuşulurken, bellek krizi teknoloji sektörüyle sınırlı kalmayıp dijital ekonominin ritmini de bozabilir.
